Παρέκκλιση ενός έτους στις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις τσεκ

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να επιτραπεί στους αγρότες της ΕΕ να επωφεληθούν από τις παρεκκλίσεις για το έτος 2024 από τους κανόνες της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής που τους υποχρεώνουν να διατηρούν ορισμένες περιοχές μη παραγωγικές (αγρανάπαυση), σε μια προσπάθεια να περιοριστούν οι μαζικές κινητοποιήσεις που εξαπλώνονται σε πολλά κράτη- μέλη.

Παρέκκλιση ενός έτους στις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις τσεκ, κάνει πίσω η Κομισιόν

Οι αγρότες που διαμαρτύρονται σε όλη την Ευρώπη κέρδισαν την πρώτη τους παραχώρηση από τις Βρυξέλλες, με την ΕΕ να ανακοινώνει καθυστέρηση στους κανόνες που θα τους ανάγκαζαν να παραμερίσουν γη για να ενθαρρύνουν τη βιοποικιλότητα και την υγεία του εδάφους.

Η Κομισιόν, δια στόματος του εκτελεστικού αντιπροέδρου Μάρος Σέφκοβιτς και του αντιπροέδρου Μαργαρίτη Σχοινά, ανακοίνωσε την Τετάρτη 31 Ιανουαρίου την επέκταση της αποσύνδεσης των κοινοτικών επιδοτήσεων με την αγρανάπαυση και τη διατήρηση μη παραγωγικών χαρακτηριστικών σε αρόσιμη γη. Πρόκειται για μια παρέκκλιση από την πράσινη αρχιτεκτονική της ΚΑΠ και συγκεκριμένα από την λεγόμενη GAEC8, δηλαδή του όρους για τις καλές γεωργικές και περιβαλλοντικές συνθήκες, που απαιτεί από όλους τους αγρότες να αφιερώνουν τουλάχιστον το 4% της γης τους σε αγρανάπαυση για να ανακάμψει το φυσικό περιβάλλον, κάτι που, από το 2023, είναι απαραίτητη προϋπόθεση ώστε οι αγρότες στην ΕΕ να λάβουν επιδοτήσεις.

Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Maroš Šefčovič, περιέγραψε την απόφαση της Τετάρτης 31 Ιανουαρίου, η οποία αναμένεται να σφραγιστεί από τα κράτη μέλη εντός 15 ημερών, ως «χέρι βοηθείας» για τον κλάδο σε μια δύσκολη στιγμή. Επικαλούμενος πλημμύρες, πυρκαγιές στην Ελλάδα, καύσωνα σε όλη τη νότια Ευρώπη και ξηρασία στην Ισπανία, είπε ότι είναι σημαντικό να ακούσουμε τους αγρότες και «να αποφύγουμε την πόλωση που δυσκολεύει κάθε καλή και γόνιμη συζήτηση.

«Αισθανόμαστε ότι είμαστε υποχρεωμένοι να δράσουμε κάτω από αυτήν την πίεση που αισθάνεται η αγροτική κοινότητα. Είχαμε μια σειρά από ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα, ξηρασίες, πλημμύρες σε διάφορα μέρη της Ευρώπης και υπήρξε σαφής αρνητική επίδραση στην παραγωγή, στα έσοδα – και φυσικά μειωμένο εισόδημα – για τους αγρότες. Σε συνδυασμό με τις υψηλότερες τιμές της ενέργειας, οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες για τις καλλιέργειες σήμαιναν ότι οι αγρότες βρίσκονταν τώρα σε ένα επίπονο σημείο που ανέβαζε το κόστος παραγωγής και συμπίεζε τα έσοδα», είπε ο Šefčovič.

Αναλυτικά η ανακοίνωση της Κομισιόν για την παρέκκλιση από τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να επιτραπεί στους αγρότες της ΕΕ να επωφεληθούν από τις παρεκκλίσεις για το έτος 2024 από τους κανόνες της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής που τους υποχρεώνουν να διατηρούν ορισμένες περιοχές μη παραγωγικές. Η πρόταση της Επιτροπής, που εστάλη σήμερα στα κράτη μέλη παρέχει μια πρώτη συγκεκριμένη πολιτική απάντηση για την αντιμετώπιση των ανησυχιών των αγροτών για το εισόδημα. Ακολουθεί επίσης αιτήματα που υποβλήθηκαν από πολλά κράτη μέλη στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου Γεωργίας.

Η Πρόεδρος της Κομισιόν σημειώνει ότι «οι αγρότες είναι η ραχοκοκαλιά της επισιτιστικής ασφάλειας της ΕΕ και η καρδιά των αγροτικών περιοχών μας. Η διαρκής δέσμευση της Επιτροπής εκπληρώνεται μέσω του προϋπολογισμού της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, ύψους 386,7 δισεκατομμυρίων ευρώ, ο οποίος βοηθά στη σταθεροποίηση του εισοδήματος των ευρωπαίων αγροτών, επιβραβεύοντας παράλληλα τις προσπάθειές τους για το κλίμα και τη βιωσιμότητα. Το σημερινό μέτρο προσφέρει πρόσθετη ευελιξία στους αγρότες σε μια εποχή που αντιμετωπίζουν πολλαπλές προκλήσεις. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τους αγρότες μας για να διασφαλίσουμε ότι η ΚΑΠ επιτυγχάνει τη σωστή ισορροπία μεταξύ της ανταπόκρισης στις ανάγκες τους, ενώ θα συνεχίσουμε να παρέχουμε δημόσια αγαθά για τους πολίτες μας».

Για να λάβουν τη στήριξη της ΚAΠ που δικαιούνται, οι αγρότες πρέπει να σέβονται ένα ενισχυμένο σύνολο εννέα προτύπων επωφελών για το περιβάλλον και το κλίμα. Αυτή η αρχή των όρων ισχύει για σχεδόν το 90% της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης στην ΕΕ και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενσωμάτωση των πρακτικών βιώσιμης γεωργίας. Αυτό το σύνολο βασικών προτύπων αναφέρεται ως GAEC, που σημαίνει «καλές γεωργικές και περιβαλλοντικές συνθήκες».

Το πρότυπο GAEC 8 απαιτεί, μεταξύ άλλων, την αφιέρωση ενός ελάχιστου μεριδίου καλλιεργήσιμης γης σε μη παραγωγικές περιοχές ή χαρακτηριστικά. Το τελευταίο αναφέρεται συνήθως σε αγρανάπαυση, αλλά και σε χαρακτηριστικά όπως φράκτες ή δέντρα. Οι εκμεταλλεύσεις με λιγότερα από δέκα εκτάρια καλλιεργήσιμης γης συνήθως εξαιρούνται από την υποχρέωση αυτή. Σήμερα, η Επιτροπή παρέχει τη δυνατότητα σε όλους τους γεωργούς της ΕΕ να εξαιρεθούν από αυτήν την απαίτηση και να εξακολουθούν να είναι επιλέξιμοι για τη βασική άμεση ενίσχυση της ΚAΠ.

Αντί να διατηρούν τη γη σε αγρανάπαυση ή μη παραγωγική στο 4 % της αρόσιμης γης τους, οι γεωργοί της ΕΕ που καλλιεργούν καλλιέργειες αζωτοδέσμευσης (όπως φακές, μπιζέλια ή φάβα) ή/και δευτερεύουσες καλλιέργειες στο 7% της αρόσιμης γης τους θα θεωρούνται ότι πληρούν την απαίτηση. Οι δευτερεύουσες είναι φυτά που αναπτύσσονται ανάμεσα σε δύο κύριες καλλιέργειες. Αυτές οι καλλιέργειες μπορούν να χρησιμεύσουν ως ζωοτροφή για τα ζώα ή ως χλωρή κοπριά. Η χρήση καλλιεργειών που δεσμεύουν το άζωτο και δευτερευουσών καλλιεργειών αποφέρει μια σειρά περιβαλλοντικών πλεονεκτημάτων για την υγεία του εδάφους, συμπεριλαμβανομένης της βιοποικιλότητας του εδάφους. Οι καλλιέργειες πρέπει να καλλιεργούνται χωρίς φυτοπροστατευτικά προϊόντα για να διατηρηθεί η περιβαλλοντική φιλοδοξία της ΚΑΠ.

Η πρόταση της Επιτροπής είναι προσεκτικά βαθμονομημένη ώστε να παρέχει τη σωστή ισορροπία μεταξύ της παροχής κατάλληλης ανακούφισης στους αγρότες που αντιμετωπίζουν πολυάριθμες κρίσεις, αφενός, και της προστασίας της βιοποικιλότητας και της ποιότητας του εδάφους, αφετέρου, επισημαίνει η Κομισιόν.

Το μέτρο θα ψηφιστεί τις επόμενες ημέρες από τα κράτη μέλη που συγκεντρώθηκαν στη συνεδρίαση της Επιτροπής. Μετά από αυτό, η Επιτροπή θα προχωρήσει στην επίσημη έγκριση. Ο κανονισμός θα εφαρμοστεί αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου 2024. Τα κράτη μέλη που επιθυμούν να εφαρμόσουν την παρέκκλιση σε εθνικό επίπεδο πρέπει να ενημερώσουν την Επιτροπή εντός 15 ημερών, ώστε οι αγρότες να μπορούν να ενημερωθούν το συντομότερο δυνατό.

Νέα αναστολή στην επιβολή δασμών σε ουκρανικά αγροτικά προϊόντα

Παράλληλα η Κομισιόν προτείνει την παράταση της αναστολής επιβολής δασμών σε συγκεκριμένα γεωργικά προϊόντα από την Ουκρανία και τη Μολδαβία, για ένα ακόμα έτος. Η άρση των δασμών είχε αποφασιστεί για να βοηθήσει η ΕΕ την ουκρανική οικονομία, ωστόσο η σημαντική αύξηση των εισαγωγών ορισμένων γεωργικών προϊόντων από την Ουκρανία στην ΕΕ προκάλεσε την οργή των αγροτών στην Πολωνία, την Ουγγαρία, τη Βουλγαρία και τη Σλοβακία, που είδαν τις τιμές των δικών τους προϊόντων να μειώνονται κάτω από το κόστος παραγωγής. Τα συγκεκριμένα κράτη – μέλη αποφάσισαν να λάβουν μονομερή μέτρα με αποτέλεσμα να τίθεται σε κίνδυνο η κοινή αγορά.

Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο αντιπρόεδρος Σχοινάς, «αυτές οι ουκρανικές εισαγωγές μπορεί να έχουν ορισμένες δυσμενείς επιπτώσεις που είναι πιο εντοπισμένες σε κάποιες χώρες. Ως εκ τούτου, συνοδεύουμε την πρότασή μας για επέκταση των αυτόνομων εμπορικών μέτρων με δύο νέους μηχανισμούς διασφάλισης».

Ο πρώτος μηχανισμός διασφάλισης σημαίνει ότι για όλα τα προϊόντα που καλύπτονται από τα αυτόνομα εμπορικά μέτρα, θα υπάρχει ένας νέος ενισχυμένος μηχανισμός που θα διασφαλίζει ότι μπορούν να ληφθούν γρήγορα διορθωτικά μέτρα σε περίπτωση που υπάρχουν δυσμενείς επιπτώσεις στις αγορές σε ένα ή περισσότερα κράτη – μέλη,, ακόμη και στην περίπτωση που η συνολική αγορά της Ένωσης δεν διαταραχθεί σημαντικά.

Η δεύτερη διασφάλιση είναι ότι για ορισμένα ευαίσθητα προϊόντα, όπως η ζάχαρη, τα πουλερικά και τα αυγά, η Κομισιόν προτείνει την εισαγωγή μιας αυτόματης διασφάλισης που κλειδώνει τη μέση εισαγωγή στο προηγούμενα επίπεδα.

Ουσιαστικά, πρόκειται για μια έκτακτη διακοπή των εισαγωγών, εάν η Επιτροπή θεωρήσει ότι οι εισαγωγές αυτών των ευαίσθητων προϊόντων υπερέβαιναν τα μέσα επίπεδα εισαγωγών. Σε μια τέτοια περίπτωση θα μπορούσαν να επιβληθούν εκ νέου δασμοί σε αυτά τα προϊόντα για να διασφαλιστεί ότι οι όγκοι των εισαγωγών δεν υπερβαίνουν σημαντικά εκείνους των προηγούμενων ετών. Σύμφωνα με την Κομισιόν, αυτό θα σταθεροποιήσει το επίπεδο των εισαγωγών από την Ουκρανία και θα παράσχει εγγύηση ότι το επίπεδο των εισαγωγών που διατάραξε ορισμένες αγορές πέρυσι, σε κράτη – μέλη, γειτονικά της Ουκρανίας, δεν θα επαναληφθεί.

Προϋπολογισμός και ΚΑΠ στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής

Στο μεταξύ, στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής που θα γίνει την Πέμπτη 1η Φεβρουαρίου για την αναθεώρηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, θα πέσει στο τραπέζι εκ νέου η Κοινή Αγροτική Πολιτική, καθώς οι αγροτικές κινητοποιήσεις αποτελούν πολιτικό πρόβλημα σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσα τους και η Ελλάδα. Και αυτό γίνεται ίσως στη χειρότερη δυνατή στιγμή, πριν από τις ευρωεκλογές.

Αξιωματούχοι της ΕΕ ανησυχούν ότι οι διαμαρτυρίες των αγροτών, οι οποίες έπληξαν και περιοχές του Βελγίου τη Δευτέρα, προηγουμένως την Γερμανία, την Ρουμανία κλπ, και τώρα στη Γαλλία είναι πιθανό να επεκταθούν περαιτέρω. Σε αυτό το κλίμα, το «κύμα» κινητοποιήσεων των Ευρωπαίων αγροτών αποφάσισαν να ακολουθήσουν και οι αγρότες της Ισπανίας, προετοιμάζοντας μια σειρά «κινητοποιήσεων» στο σύνολο της χώρας τις «προσεχείς εβδομάδες».

Ήδη, ο Γάλλος πρόεδρος, με τη χώρα του μεγαλύτερο παραγωγό γεωργικών προϊόντων της ΕΕ, να βρίσκεται υπό αγροτική πολιορκία με τους αγρότες να μιλούν για υπέρογκα κόστη και «πνιγμό» από τις υπερβολικές ρυθμίσεις για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και τις φθηνές εισαγωγές από τρίτες χώρες, έχει έρθει σε επικοινωνία με την πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον ντερ Λάιν πιέζοντας για υπαναχωρήσεις σε διάφορα μέτωπα, όπως και αυτό του τερματισμού της εμπορικής συμφωνίας με Mercosur. Μάλιστα, ο Εμανουέλ Μακρόν κατηγόρησε την κατεστραμμένη από τον πόλεμο Ουκρανία για όξυνση της ευρωπαϊκής αγροτικής κρίσης πλημμυρίζοντας την αγορά και υποτιμώντας τη Γαλλία.

Ο πρόεδρος είπε ότι το έθνος του θέλει «να έχει σαφή μέτρα για τις εισαγωγές από την Ουκρανία γιατί σήμερα έχουμε σε όγκο και ποιότητα πράγματα που αποσταθεροποιούν την ευρωπαϊκή αγορά, είτε κοτόπουλο είτε δημητριακά».

Ο Γάλλος πρόεδρος , αναμένεται να συζητήσει την Πέμπτη στις Βρυξέλλες τις ανησυχίες που σχετίζονται με τον αγροτικό τομέα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Την περασμένη εβδομάδα, περίπου 100 βουλευτές στο κόμμα του Μακρόν έστειλαν επιστολή στη φον ντερ Λάιεν για να προειδοποιήσουν για τους «κίνδυνους» της Mercosur για τους Γάλλους αγρότες, χαρακτηρίζοντάς την «αναχρονιστική». Μιλώντας από μια διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στο Ντουμπάι τον Δεκέμβριο, ο Μακρόν είχε ήδη πει ότι οι περιβαλλοντικές παραχωρήσεις που έλαβε το μπλοκ δεν ήταν επαρκείς, προσθέτοντας ότι τα προϊόντα που εισάγονται από τις χώρες της Mercosur θα είχαν «αηδιαστικό αποτύπωμα άνθρακα». Αντίθετα, ο γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς ζήτησε δημόσια για ταχεία ολοκλήρωση των συνομιλιών.

Σημειωτέον, οι Γάλλοι αγρότες συνεχίζουν τη διαμαρτυρία τους την Τετάρτη 31 Ιανουαρίου, «πολιορκώντας» το Παρίσι για τρίτη ημέρα καθώς απαιτούν δίκαιες τιμές και χαλαρότερους κανονισμούς. Μεγάλοι δρόμοι και αυτοκινητόδρομοι προς τη γαλλική πρωτεύουσα έχουν αποκλειστεί από τη Δευτέρα 29 Ιανουαρίου καθώς χιλιάδες αγρότες συμμετέχουν στη δράση. Σύμφωνα με τον Γάλλο υπουργός Εσωτερικών, Ζεράλ Νταρμανίν, υπάρχουν περισσότερα από 100 σημεία αποκλεισμού και περίπου 10.000 διαδηλωτές.

Τα συνδικάτα των αγροτών, που δεν εντυπωσιάστηκαν από τις παραχωρήσεις που προσφέρει η κυβέρνηση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ενθάρρυναν τα μέλη τους να αγωνιστούν για βελτιωμένους μισθούς, λιγότερη γραφειοκρατία και προστασία από τον ξένο ανταγωνισμό.

«Είμαι τόσο περήφανος για σας», είπε ο Serge Bousquet-Cassagne, επικεφαλής της ένωσης αγροτών στο νοτιοδυτικό τμήμα Lot-et-Garonne, στους διαδηλωτές που κατευθύνονταν προς τη χονδρική αγορά Rungis νότια του Παρισιού, μια βασική πλατφόρμα διανομής τροφίμων για την κεφάλαιο. «Δίνετε αυτή τη μάχη γιατί αν δεν πολεμήσουμε, πεθαίνουμε», είπε.

Η κυβέρνηση έχει προειδοποιήσει τους αγρότες να μείνουν μακριά από το Rungis και τις μεγάλες πόλεις, με τον υπουργό Εσωτερικών, Ζεράλ Νταρμανίν – που έχει δώσει εντολή στην αστυνομία μέχρι στιγμής να κινηθεί διακριτικά – να λέει εντούτοις ότι η αστυνομία είναι έτοιμη να υπερασπιστεί στρατηγικά σημεία.

«Δεν μπορούν να επιτεθούν στην αστυνομία, δεν μπορούν να μπουν στο Rungis, δεν μπορούν να μπουν στα αεροδρόμια του Παρισιού ή στο κέντρο του Παρισιού», είπε ο υπουργός Εσωτερικών στον ραδιοτηλεοπτικό σταθμό France 2. «Αλλά επιτρέψτε μου να σας πω ξανά ότι αν προσπαθήσουν, θα είμαστε εκεί».

Μπλόκα στο Βέλγιο και στη Γερμανία

Οι αγρότες στο Βέλγιο συνεχίζουν επίσης τις διαδηλώσεις σήμερα. Οι αρχές συνέστησαν στους ανθρώπους να μην έρχονται στις Βρυξέλλες με αυτοκίνητο σήμερα και αύριο.

Οι Γερμανοί αγρότες ξεκίνησαν ξανά τη Δευτέρα τις διαδηλώσεις τους στο βόρειο λιμάνι του Αμβούργου. Πηγαίνοντας στους αυτοκινητόδρομους γύρω από την πόλη με περίπου 1.500 τρακτέρ και γεωργικά μηχανήματα, οι αγρότες διαμαρτυρήθηκαν για τις αντι-αγροτικές πολιτικές της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων των υπέρογκων φόρων και της γραφειοκρατίας.

Κινητοποιήσεις ετοιμάζουν και οι Ισπανοί

Στην Ισπανία οι τρεις αγροτικές οργανώσεις UPA, η COAG και η Asaja σε κοινή ανακοίνωση τους δήλωσαν ότι «οι διαδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν σε περιφερειακό επίπεδο τις επόμενες εβδομάδες». Όπως τονίζουν θα απαιτήσουν την αναστολή των διαπραγματεύσεων για συμφωνίες που έχει ξεκινήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, π.χ. της Mercosur και της Νέας Ζηλανδίας αλλά και τις διαπραγματεύσεις με τη Χιλή, την Κένυα, Μεξικό, Ινδία και Αυστραλία.

Στην ανακοίνωση τονίζουν επίσης ότι οι παραγωγές που εισάγονται εκτός ΕΕ «δεν συμμορφώνονται με τους εσωτερικούς κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ)», που απαιτούν αυστηρό υγειονομικό έλεγχο για την παραγωγή τροφίμων. Οι εισαγωγές εκτός ΕΕ «αντιπροσωπεύουν μια αντίφαση και υποκρισία στις ενέργειες της ΕΕ, μεταξύ της εμπορικής πολιτικής και της δικής της κοινής γεωργικής πολιτικής. Ένας αθέμιτος ανταγωνισμός που θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα χιλιάδων αγροκτημάτων στην Ισπανία και την Ευρώπη», τονίζεται στην ανακοίνωση.

Οι πρώτες σποραδικές διαδηλώσεις ξεκίνησαν σε ορισμένα μέρη στην Ισπανία, όπως στην Εξτρεμαδούρα, όπου περίπου τριάντα τρακτέρ συμμετείχαν σε μια πορεία μεταξύ των πόλεων Azuaga και Llerena. Μια άλλη ομάδα αγροτών και κτηνοτρόφων έχει διαδηλώσει στους δρόμους της Ζαμόρα. Επίσης σύμφωνα με πληροφορίες, ομάδα αγροτών οργανώνεται, ανεξάρτητα από τις αγροτικές οργανώσεις, να βγει στους δρόμους στις 6 Φεβρουαρίου. Στην Καταλονία, το συνδικάτο Unió de Pagesos ζήτησε πορείες και κλείσιμο αυτοκινητοδρόμων στις 13 Φεβρουαρίου, καθώς και άλλες ενέργειες στο λιμάνι της Ταραγόνα. Όμως οι Ισπανοί αγρότες από την εμπειρία που υπάρχει γνωρίζουν ότι οποιαδήποτε κινητοποίηση έχει αποτέλεσμα μόνο αν γίνει μαζικά και υπό την αιγίδα των τριών αγροτικών οργανώσεων οι οποίες θα αποφασίσουν ως την Παρασκευή τις διαμαρτυρίες.

Πηγή: www.agronews.gr