Λίγα τα κιλά φέτος στο καλαμπόκι, σαν όνειρο τα 900 κιλά προς λήψη συνδεδεμένης για πολύ κόσμο στη βόρ. Ελλάδα.

Λειψές αποδόσεις, υψηλά κόστη, οριακές τιμές και στη μέση όλων μια συνδεδεμένη, για τη λήψη της οποίας θα πρέπει ο παραγωγός να μαζέψει 900 κιλά καλαμπόκι το στρέμμα. Αυτή είναι πάνω-κάτω η σημερινή κατάσταση στα καλαμποκοχώραφα σε Θεσσαλία, Δράμα, Καβάλα, Σέρρες, Έβρο και Φθιώτιδα, με τα δείγματα από τις πρώτες κοπές στα υψηλοαποδοτικά υβρίδια να προβληματίζουν ιδιαίτερα παραγωγούς και γεωτεχνικούς.

Η εικόνα είναι λίγο πολύ ίδια στα περισσότερα χωράφια, ακόμη και σε αρκετά ποτιστικά, τα οποία είτε επειδή ξεφύσαγαν οι γεωτρήσεις, είτε επειδή η ΔΕΗ έπεφτε αντικειμενικά ακριβή, δεν είδαν τα κυβικά νερού που τα φυτά χρειάζονταν βάσει ξηροθερμικών συνθηκών. Αποτέλεσμα της κατάστασης αυτής είναι οι μέσες αποδόσεις να υποχωρούν από 20% έως 40% ανάλογα το χωράφι και να παίζουν συνήθως μεταξύ 1.000 και 1.200 κιλών το στρέμμα, από 1.400 με 1.700 πέρυσι.

Ειδικά στις παραγωγικές ζώνες Δράμας, Καβάλας και Σερρών υπάρχει σοβαρό πρόβλημα, καθώς πολλά χωράφια φέτος δεν αρδεύτηκαν, ενώ ακόμη και όσοι μπήκαν στη διαδικασία να το κάνουν βλέπουν κατά κανόνα αποδόσεις στο όριο των 1.000-1.100 κιλών. Στον Έβρο τα πράγματα είναι καλύτερα καθώς τα περισσότερα χωράφια ποτίζονται με αντλιοστάσια, όμως ακόμα και κει υπάρχει κόσμος που μαζεύει 960-980 κιλά το στρέμμα και αγωνία για τη συνέχεια. Στα Φάρσαλα εντοπίζονται παρόμοια προβλήματα με αποδόσεις στο όριο των 1.000 κιλών. Κάποιες πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ένα 15-20% των παραγωγών που ενώ υπολόγιζαν να λάβουν τη συνδεδεμένη, τελικά ο καιρός είχε αντίθετη άποψη.

Υπενθυμίζεται πως η εκτιμώμενη τιμή ενίσχυσης για την συνδεδεμένη στο καλαμπόκι είναι τα 55 ευρώ το στρέμμα, σύμφωνα με την εφαρμοστική απόφαση του 2023, και η οποία ορίζει την υποχρέωση η σπορά να γίνεται με 7.000 σπόρους ανά στρέμμα και οι αποδόσεις να φτάνουν τα 900 κιλά προϊόν ή 4 τόνους ενσίρωμα ανά στρέμμα, με τις παραδόσεις να καλύπτονται υποχρεωτικά από τιμολόγια. Βέβαια, τελικά τον Απρίλιο 2024 πληρώθηκαν 39,5 ευρώ το στρέμμα για το έτος 2023.

Όπως και να χει, ακόμα και πετσοκομμένη, η συνδεδεμένη καλαμποκιού αποτελεί για έναν αγρότη με 100 στρέμματα που έπεσε θύμα των κλιματικών συνθηκών και έχει τιμολόγια τα οποία αποδεικνύουν 7.000 σπόρους το στρέμμα, σχεδόν 4.000 ευρώ ενίσχυση, για την απώλεια των οποίων δεν ευθύνεται ο ίδιος.

Για την κατάσταση αυτή φαίνεται πως υπεύθυνοι δεν είναι οι πρακτικές των αγροτών, αλλά οι έντονες ξηροθερμικές συνθήκες και η εξάντληση των υπόγειων υδάτων λόγω επίμονης ανομβρίας τα τελευταία χρόνια. Την περασμένη Παρασκευή, με επιχειρηματολογία 5 σημείων, το παράρτημα ΓΕΩΤ.Ε.Ε. Ανατολικής Μακεδονίας ζητά να μην ισχύσουν φέτος οι προϋποθέσεις για τη λήψη της συνδεδεμένης ενίσχυσης, σε όλη την έκταση των Π.Ε. Δράμας, Καβάλας και Σερρών. Βέβαια, όσο προχωρά η συγκομιδή αντίστοιχο αίτημα θα υπάρξει και από άλλους φορείς. Οι γεωτεχνικοί πάντως εξηγούν πως η απώλεια της συνδεδεμένης ενίσχυσης και γενικότερα οι φετινές ζημιές στην καλλιέργεια του καλαμποκιού θα έχουν πληθώρα επιπτώσεων στους παραγωγούς καλαμποκιού, στην κτηνοτροφία και σε άλλους μεταποιητικούς κλάδους της οικονομίας.

Οι γεωτεχνικοί σημειώνουν επίσης, πως αρκετοί προσπάθησαν να αρδεύσουν τα καλαμπόκια τους με τη χρήση γεωτρήσεων κι άλλων ενεργοβόρων συστημάτων άρδευσης, φοβούμενοι μην χάσουν τη συνδεδεμένη ενίσχυση, πρακτική που τους επιβάρυνε με κόστος το οποίο δεν μπορεί να καλυφθεί από τη συνδεδεμένη ενίσχυση, ενώ τη φετινή χρόνια ούτε και με άρδευση μπορούσαν ανά περιοχές οι αγρότες να πιάσουν απόδοση σε καρπό άνω των 900 κιλών το στρέμμα.

Η σχετική επιστολή του ΓΕΩΤΕΕ Ανατολικής Μακεδονίας έχει ως εξής:

«Το ΓΕΩΤ.Ε.Ε. Ανατολικής Μακεδονίας, είναι ο θεσμοθετημένος επιστημονικός σύμβουλος της πολιτείας στον πρωτογενή τομέα, με χώρο ευθύνης μια περιοχή (Ν. Δράμας, Καβάλας και Σερρών) όπου καλλιεργείται σε μεγάλη έκταση ο αραβόσιτος για καρπό και για ενσίρωμα, σε γόνιμα πεδινά αγροτεμάχια που κατά κανόνα αρδεύονται και αποδίδουν ιδιαίτερα υψηλές αποδόσεις, με άριστη ποιότητα παραγόμενου προϊόντος όλα τα προηγούμενα χρόνια (1500 κιλά καρπού/στρ.), καθιστώντας έτσι την περιοχή μας, μια από τις σημαντικότερες της χώρας όσον αφορά τη συγκεκριμένη καλλιέργεια και τη διατροφική επάρκεια της χώρας για το συγκεκριμένο προϊόν.

Τη φετινή χρονιά όμως, όπου βιώνουμε όλοι έντονα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, και ιδίως λόγω της παρατεταμένης ανομβρίας και ξηρασίας, των υψηλών θερμοκρασιών και της εξάντλησης των υπαρχόντων αποθεμάτων αρδευτικού νερού, οφείλει να σας ενημερώσει για τον υφιστάμενο κίνδυνο απώλειας της Συνδεδεμένης Ενίσχυσης στον καλλιεργούμενο Αραβόσιτο για καρπό αλλά και για Ενσίρωση, καθότι στις υποχρεώσεις του παραγωγού για τη λήψη της συνδεδεμένης ενίσχυσης είναι και η πώληση συγκομισμένου καρπού 900 κιλών/στρ. καρπού και 4tn/στρ ενσιρώματος. Οι λόγοι είναι πολλοί για τους οποίους φέτος οι καλλιεργητές αραβόσιτου της περιοχής μας, χωρίς να ευθύνονται οι ίδιοι τους, δεν θα μπορέσουν να επιτύχουν το στόχο αυτό, δηλ. να παράξουν και να εμπορευτούν τα 900 κιλά καλαμποκιού και τους 4tn ενσιρώματος ανά στρέμμα και είναι:

  • Η παρατεταμένη έντονη και γενική ανομβρία και ξηρασία φέτος αλλά και τα προηγούμενα χρόνια.
  • Η εξάντληση τόσο των υπογείων αποθεμάτων νερού (γεωτρήσεων) όσο και των ταμιευτήρων νερού της περιοχής (π.χ. φράγμα Θησαυρού και λίμνη Κερκίνης) που αρδεύουν τον αραβόσιτο και τις υπόλοιπες καλλιέργειες στις πεδιάδες Σερρών και Νέστου, με αποτέλεσμα την εφαρμογή ελλειμματικής ή καθόλου άρδευσης. Για δε τις γεωτρήσεις που συνεχίζουν να έχουν νερό, η ταπείνωση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα εκτίναξε ακόμα περισσότερο το κόστος άρδευσης.
  • Η ταπείνωση έως εξαντλήσεως του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα στα Τενάγη Φιλίππων, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να εφαρμοστεί η υπάρδευση στην περιοχή, μια μέθοδο παθητικής άρδευσης των καλλιεργειών στα Τενάγη, ώστε όλες οι καλλιέργειες των Τεναγών Φιλίππων πλέον να πλήττονται από την ξηρασία. Να σημειωθεί εδώ ότι λόγω της τυρφώδους δομής του εδάφους δεν μπορεί να γίνει η ανόρυξη γεωτρήσεων διότι αχρηστεύονται σύντομα, λόγω έμφραξης τους. Χρήσιμο είναι να αναφερθεί ότι έγινε φέτος μια συντονισμένη και φιλότιμη προσπάθεια των 2 περιφερειών, των 3 περιφερειακών ενοτήτων (τα Τενάγη Φιλίππων διοικητικά υπάγονται στις Π.Ε. Καβάλας, Δράμας και Σερρών) και της Διεύθυνσης Υδάτων για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της λειψυδρίας στα Τενάγη Φιλίππων, με πενιχρά όμως αποτελέσματα, λόγω της έντονης εκδήλωσης του φαινομένου.
  • Η επικράτηση υψηλών θερμοκρασιών, θερμών και ξηρών ανέμων (ο λεγόμενος λίβας) κατά την περίοδο ανθοφορίας της καλλιέργειας σε συνδυασμό ή μη με την έλλειψη εδαφικού νερού, προκάλεσε μειωμένη καρπόδεση στην καλλιέργεια του αραβοσίτου και κατά συνέπεια εξαιρετικά μειωμένες αποδόσεις. Ιδιαιτέρως μάλιστα όταν είναι γνωστό ότι ο καλλιεργούμενος αραβόσιτος έχει υψηλές απαιτήσεις σε νερό και επιφανειακό ριζικό σύστημα.

Η απώλεια της συνδεδεμένης ενίσχυσης και γενικότερα οι φετινές ζημιές στην καλλιέργεια του καλαμποκιού θα έχουν πληθώρα επιπτώσεων στους παραγωγούς καλαμποκιού, στην κτηνοτροφία και σε άλλους μεταποιητικούς κλάδους της οικονομίας, αλλά και γενικότερα στην οικονομία και στη διατροφική επάρκεια της χώρας μας. Ιδιαιτέρως σήμερα που η κλιματική αλλαγή και οι πολεμικές συγκρούσεις κλονίζουν το παγκόσμιο αγροτοδιατροφικό σύστημα και το διαμετακομιστικό εμπόριο. Οι κυριότερες επιπτώσεις στους αγρότες μας και όχι μόνο θα είναι:

  • Η εγκατάλειψη της καλλιέργειας του αραβόσιτου, η οποία λόγω φετινών χαμηλών αποδόσεων και του υψηλού κι οριακού κόστους παραγωγής καθίσταται αντιοικονομική.
  • Η δε προσπάθεια κάποιων παραγωγών να αρδεύσουν τα καλαμπόκια τους με τη χρήση γεωτρήσεων κι άλλων ενεργοβόρων συστημάτων άρδευσης, φοβούμενοι μην χάσουν τη συνδεδεμένη ενίσχυση, τους επιβάρυνε με κόστος το οποίο σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να καλυφθεί από τη συνδεδεμένη ενίσχυση. Διότι στη φετινή χρόνια ούτε και με άρδευση μπορούσε κάποιος παραγωγός να επιτύχει απόδοση σε καρπό άνω των 900 κιλών /στρ..
  • Η Ελληνική κτηνοτροφία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην παραγωγή αραβοσίτου (καρπού και ενσίρωμα) για τη διατροφή σχεδόν σε όλα τα εκτρεφόμενα ζώα. Συνεπώς με την εγκατάλειψη της καλλιέργειας του αραβοσίτου η κτηνοτροφία μας θα βασίζεται πλέον ακόμα περισσότερο σε εισαγόμενες ζωοτροφές αμφιβόλου ποιότητας και ασφάλειας (περιπτώσεις αφλατοξινών).
  • Η εγχώρια βιομηχανία θα στερηθεί την πρώτη της ύλη, καθότι ο αραβόσιτος χρησιμοποιείται και στη βιομηχανία για την παραγωγή πληθώρας προϊόντων (πλαστικά, βιοδιασπώμενοι αφροί, κόλλες, βιοαιθανόλη κ.α.)
  • Ιδιαιτέρως δε στα Τενάγη Φιλίππων λόγω του τυρφώδους εδάφους δεν υπάρχουν πλέον πολλές εναλλακτικές καλλιέργειες πέραν του αραβόσιτου, οι οποίες επιπλέον αποδίδουν σαφώς χαμηλότερη πρόσοδο.

Αξιότιμοι κύριοι,

Έχοντας υπόψη όλα τα παραπάνω που σας αναφέραμε ζητούμε τουλάχιστον για φέτος, λόγω των ιδιαίτερων εδαφοκλιματικών συνθηκών που διαμορφώνονται, να μην ισχύει η υποχρέωση της πώλησης 900 κιλών/στρ. καρπού στον αραβόσιτο και 4 tn/στρ. ενσιρώματος, για τη λήψη της συνδεδεμένης ενίσχυσης, σε όλη την Ανατολική Μακεδονία (Π.Ε. Δράμας, Καβάλας και Σερρών).

Επιπρόσθετα όμως θα πρέπει να διερευνηθεί και η δυνατότητα αποζημίωσης των καλλιεργητών αραβοσίτου, για τη μεγάλη ζημιά που έχουν υποστεί. Μόνο έτσι θα μειωθεί σε κάποιο βαθμό η ζημία που έχουν υποστεί φέτος οι καλλιεργητές αραβόσιτου και δεν θα οδηγηθούν σε οικονομική καταστροφή, ή έστω δε θα στραφούν σε άλλες εναλλακτικές καλλιέργειες, χαμηλότερης όμως προσόδου, που δεν δίνουν προστιθέμενη αξία σε άλλους παραγωγικούς κλάδους, όπως κάνει ο αραβόσιτος».

Γιάννης Ρούπας

Πηγή: www.agronews.gr