Εφτά περιπτώσεις που άδικα χάθηκαν οι ενισχύσεις με ευθύνη δημόσιας διοίκησης ενδιάμεσων φορέων

Η ευθύνη της δηµόσιας διοίκησης και των ενδιάµεσων φορέων στη διαχείριση των κοινοτικών επιδοτήσεων, οι πληµµέλειες σε ελέγχους κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων και τα σφάλµατα κατά την ψηφιοποίηση αγροτεµαχίων και την αποτύπωση του χαρτογραφικού υπόβαθρου, επισηµαίνονται στην έκθεση της Ανεξάρτητης Αρχής.

Σύµφωνα µε τον Συνήγορο του Πολίτη, πέραν των καθυστερήσεων στην απονοµή των ενισχύσεων στους παραγωγούς και στην εξέταση των ενστάσεων των παραγωγών, υπάρχουν περιπτώσεις που εντοπίζονται σφάλµατα στη χαρτογράφηση των αγροκτηµάτων, µε αποτέλεσµα και πάλι να υπάρχουν απώλειες στις ενισχύσεις των αγροτών. Οι καθυστερήσεις µπορεί να φτάνουν τα δύο και τρία χρόνια. Η Agrenda παρουσιάζει κάποιες από τις περιπτώσεις των αδικηµένων παραγωγών…

1.Σφάλματα ψηφιοποίησης

Παραγωγός δεν έλαβε τη βασική ενίσχυση έτους 2015 µε την αιτιολογία ότι η έκταση της εκµετάλλευσής του υπολείπετο του ελάχιστου µεγέθους εκµετάλλευσης για χορήγηση δικαιωµάτων (τέσσερα στρέµµατα), κάτι που δεν ίσχυε. Το αγροτεµάχιό του δηλωνόταν εσφαλµένα στις αιτήσεις ενιαίας ενίσχυσης επί σειρά ετών, τόσο προς το µέγεθος, όσο και ως προς τη θέση. Ωστόσο, κατά τα έτη αυτά εισέπραττε κανονικά ενισχύσεις που αντιστοιχούσαν στα δηλωθέντα αγροτεµάχια. Η ένσταση που υπέβαλε στον ΟΠΕΚΕΠΕ, δεν έγινε αποδεκτή, καθώς ο Οργανισµός δήλωσε ότι η προθεσµία κατά την οποία είχε τη δυνατότητα να τροποποιήσει την αίτησή του είχε παρέλθει και η περίπτωση του δεν εντάσσεται στα προφανή σφάλµατα. Την ίδια απάντηση έλαβε παραγωγός που διαπίστωσε ότι για ένα συγκεκριµένο έτος δηλώθηκε εκ παραδροµής στην αίτησή του έκταση µη επιλέξιµη. Οµοίως, ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν αποδέχθηκε µεταγενέστερα αιτήµατά των αναφεροµένων περί διόρθωσης των χαρτογραφικών κωδικών και ένταξης εκτάσεων στις αιτήσεις τους, επικαλούµενος σχετικές εγκυκλίους.

 2.Αστοχίες στο χαρτογραφικό υπόβαθρο

Τον Ιανουάριο του 2016 παραγωγός πληροφορήθηκε µέσω της ένωσης ότι ελαιοτεµάχιο που είχε δηλώσει στην ΕΑΕ έτους 2015, για πρώτη φορά στο πλαίσιο των καθεστώτων ενίσχυσης, εµφανίζετο στους χάρτες του ΟΠΕΚΕΠΕ ως µη επιλέξιµο, χωρίς να του δοθούν περαιτέρω διευκρινίσεις. Υπέβαλε «ένσταση επιλεξιµότητας» επί της οποίας επισύναψε έγγραφο του ∆ασαρχείου περί τελεσιδικίας πράξης χαρακτηρισµού επί του οποίου βεβαιωνόταν ότι η αίτηση δεν χαρακτηριζόταν πλέον ως δασική. Τον Μάιο του 2016 η Νοµαρχιακή Μονάδα του ΟΠΕΚΕΠΕ τον πληροφόρησε ατύπως ως προς την απόρριψη της ένστασής του και του επέδειξε ορθοφωτοχάρτη σε ηλεκτρονική µορφή που απεικόνιζε το αγροτεµαχίο µε θαµνώδη βλάστηση χωρίς τα ελαιόδενδρα. Σύµφωνα µε τον παραγωγό, ο χάρτης απεικόνιζε το αγροτεµάχιο πριν το έτος 2009 κατά το οποίο φυτεύτηκαν τα δέντρα. Μετά από εκτεταµένη αλληλογραφία, ο ΟΠΕΚΕΠΕ απάντησε στον Συνήγορο του Πολίτη ότι η ένσταση επιλεξιµότητας του παραγωγού απορρίφθηκε, διότι εκ παραδροµής ελήφθη υπόψη µόνο η έκταση του αγροτεµαχίου που ενέπιπτε και προσδιόριζε ευρύτερη έκταση µε θαµνώδη βλάστηση όπως εµφανίζονταν σε παλαιότερο έτος. Σε ανταπόκριση του εγγράφου του Συνηγόρου του Πολίτη η ένσταση επανεξετάστηκε, ωστόσο η αποδοχή της απαιτεί την έκδοση τίτλου δικαιωµάτων βασικής ενίσχυσης και το σύνολο των περιπτώσεων όπου προκύπτει ανάγκη τροποποίησης των σχετικών τίτλων που απονεµήθηκαν κατά το έτος 2015 λόγω νέων ή συµπληρωµατικών δεδοµένων.

3.Μπλόκο στην εξισωτική λόγω βοσκοτόπων

Παραγωγός αναφερόµενος στον Συνήγορο του Πολίτη δεν συµπεριλήφθηκε στους δικαιούχους πληρωµής της εξισωτικής αποζηµίωσης του έτους 2013. Η ένσταση κατά των καταστάσεων πληρωµής υποβλήθηκε από τον παραγωγό µε µεγάλη χρονική καθυστέρηση, διότι ο ίδιος είχε λάβει τη διαβεβαίωση από τους αρµόδιους φορείς ότι η εµπλοκή αφορά µεγάλο αριθµό κτηνοτρόφων και επρόκειτο να επιλυθεί άµεσα από τη ∆ιοίκηση, χωρίς να απαιτείται κάποια ενέργεια από την πλευρά του.
Σύµφωνα µε την έγγραφη απάντηση που του απέστειλε ο ΟΠΕΚΕΠΕ τον ∆εκέµβριο του 2015, η έκταση του βοσκότοπου που δηλώθηκε στην αίτηση ενιαίας ενίσχυσης 2013 και του είχε κατανεµηθεί από τον αρµόδιο Οργανισµό Τοπικής Αυτοδιοίκησης ήταν µη επιλέξιµη στο σύνολό της. Ο παραγωγός διαµαρτυρήθηκε στον ∆ήµο, καθώς σε άλλους αιτούντες απονεµήθηκε έκταση βοσκοτόπων που ήταν 100% επιλέξιµη και έλαβε την απάντηση ότι οι ∆ήµοι δεν είχαν γνώση της επιλεξιµότητας των βοσκοτόπων. Ο Οργανισµός αντέτεινε ότι δεν υπήρχε πλέον περιθώριο, καθώς οι πληρωµές της εξισωτικής αποζηµίωσης πραγµατοποιούνται όπως ορίζει η τήρηση του θεσµικού πλαισίου. Το ζήτηµα, σε κάθε περίπτωση, δεν θα είχε ανακύψει αν οι ∆ήµοι είχαν παραλάβει τους προσωρινούς χάρτες του ΟΠΕΚΕΠΕ, ώστε ο καταµερισµός των εκτάσεων βοσκοτόπων να λάβει χώρα λαµβανοµένης υπόψη της επιλεξιµότητας αυτών. Η σχετική δυνατότητα δόθηκε στους ΟΤΑ.

 4.Απώλεια δικαιωμάτων ενίσχυσης

Το 2015 χορηγήθηκαν νέα δικαιώµατα «βασικής ενίσχυσης» σύµφωνα µε όσα δηλώθηκαν από τους γεωργούς στην ενιαία αίτηση ενίσχυσης που υποβλήθηκε , κατά το ίδιο έτος, και εφόσον οι ίδιοι πληρούσαν τις προϋποθέσεις. Μετά τη µετάβαση στο νέο καθεστώς, ο Συνήγορος του Πολίτη έγινε αποδέκτης σειράς αναφορών από παραγωγούς οι οποίοι, ενώ ανέµεναν την καταβολή της επιδότησης, δεν πληρώθηκαν ή έλαβαν µειωµένα ποσό σε σχέση µε τα αναµενόµενο που αποδίδεται σε µεγάλο βαθµό σε έλλειψη έγκαιρης πληροφόρησης για το νέο καθεστώς ενισχύσεων που οδήγησε στην απώλεια δικαιωµάτων. Μάλιστα, παραγωγοί, που είχαν επιδοτηθεί στο πλαίσιο της ενιαίας ενίσχυσης, δεν έλαβαν τη βασική παρά το γεγονός ότι τους είχε απονεµηθεί σχετικός τίτλος δικαιωµάτων, διότι το ύψος της πληρωµής τους ήταν κατώτατο του ορίου των 250 ευρώ. Τα δικαιώµατα αυτά, µετά από την µη ενεργοποίηση τους για δύο συνεχόµενα έτη επέστρεψαν στο εθνικό απόθεµα. Οι αναφερόµενοι διαµαρτυρήθηκαν στην Αρχή, αναφέροντας ότι θα έπρεπε να υπάρχει σχετική επισήµανση στον τίτλο δικαιωµάτων που τους κοινοποιήθηκε προκειµένου να µεταβιβάσουν τα χορηγηθέντα δικαιώµατα- ή να αυξήσουν την αξία τους µέσω µεταβίβασης – πριν την οριστική απώλειά τους.
Σε άλλη περίπτωση που εξετάστηκε από την Αρχή, ο αναφερόµενος, κατά το έτος 2013, εκµίσθωσε τα δικαιώµατα ενιαίας ενίσχυσης που κατείχε παράλληλα µε αγροτική έκταση στη σύζυγό του, ενώ η τελευταία αίτηση ενιαίας ενίσχυσης που είχε υποβάλει ήταν το έτος 2012. Η αξία των δικαιωµάτων ενιαίας ενίσχυσης που ενοικιάστηκαν κατά το έτος 2013 δεν προσµετρήθηκαν κατά τον υπολογισµό των δικαιωµάτων βασικής ενίσχυσης, και για τους δύο παραγωγούς.

5.Τηλεπισκόπηση και συμψηφισμοί

Παραγωγός, τον Ιανουάριο του 2019, ζήτησε τη διαµεσολάβηση της Αρχής προκειµένου να πληροφορηθεί το αποτέλεσµα της εκδίκασης της από Νοεµβρίου 2018 ένστασής του κατά των αποτελεσµάτων διεξαγωγής ελέγχου µέσω a. Κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης, προέκυψε ότι η τοπική Ένωση Συνεταιρισµένων Αγροτών (ενδιάµεσος φορέας), µετά από εκτεταµένες οχλήσεις µεγάλου αριθµού των µελών της, αναγκάστηκε να προβεί στην αποστολή εγγράφου προς τον Πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ για να πληροφορηθεί την πορεία και τα αποτελέσµατα της εξέτασης των ενστάσεων από τον Οργανισµό καθώς και τον τρόπο κοινοποίησής τους στους παραγωγούς. Επίσης, δικαιούχοι ενισχύσεων απευθύνθηκαν στην Αρχή, όταν διαπίστωσαν ότι πραγµατοποιήθηκαν πληρωµές για συγκεκριµένες επιδοτήσεις και οι ίδιοι δεν έλαβαν τα ποσά που θεωρούσαν ότι δικαιούνταν. Απαιτήθηκε αλληλογραφία µεταξύ του ΟΠΕΚΕΠΕ και του ΣτΠ προκειµένου οι ενδιαφερόµενοι να πληροφορηθούν ότι τους είχαν επιβληθεί κυρώσεις λόγω ευρηµάτων που προέκυψαν µετά από διοικητικούς διασταυρωτικούς ελέγχους ή ελέγχους µέσω τηλεπισκόπησης που αφορούσαν προηγούµενα έτη ενισχύσεων. Από τους ελέγχους προέκυψαν αχρεώστητες καταβολές ποσών που συµψηφίστηκαν µε πληρωµές εποµένων ετών ενισχύσεων χωρίς να προηγηθεί όµως οποιαδήποτε ενηµέρωση,  ως προς το ύψος των κυρώσεων κ.α.

 6.Λάθος κωδικοί στη Βιολογική

Σε άλλη περίπτωση βιοκαλλιεργητής, ο οποίος το έτος 2012 υπέβαλε αίτηµα πληρωµής στο πλαίσιο της δράσης «Βιολογική Γεωργία», αλλά δεν περιελήφθηκε στις πληρωµές της δράσης που έγιναν τον Ιανουάριο του 2015. Πληροφορήθηκε ανεπίσηµα ότι υπήρξαν ευρήµατα µετά από έλεγχο µέσω τηλεπισκόπησης που αφορούσε στο έτος ενίσχυσης 2012. Όπως δήλωσε ο ίδιος δεν του είχε κοινοποιηθεί στο παρελθόν οποιαδήποτε διοικητική πράξη ή έκθεση ελέγχου και υπάλληλοι του Οργανισµού τον διαβεβαίωναν ότι πρόκειται για σφάλµα που αφορά πολλούς βιοκαλλιεργητές που θα διορθωθεί όταν το µηχανογραφικό σύστηµα του Οργανισµού επιτρέψει µεταβολές. Υπέβαλε ένσταση κατά του πίνακα των απορριπτέων που είχε αναρτηθεί στην ∆ιεύθυνση Αγροτικής Οικονοµίας και Κτηνιατρικής (∆ΑΟΚ) της Περιφερειακής Ενότητας αναφέροντας ότι οι «κωδικοί λάθους» που συνοδεύουν την απόρριψη σε καµία περίπτωση δεν σχετίζονται µε την εκµετάλλευσή του. Για παράδειγµα, αντιστοιχούσαν σε «µη ύπαρξη εγγράφων γνωστοποίησης ανωτέρας βίας» ενώ, ο ίδιος δεν είχε επικαλεστεί λόγους ανωτέρας βίας ή «µη ύπαρξη ανανεωµένων παραχωρητηρίων για το έτος εφαρµογής σε περίπτωση κοινοχρήστων δηµοτικών εκτάσεων ή κοινοτικών εκτάσεων» ενώ, τα κτήµατα που είχε δηλώσει ήταν ιδιόκτητα.

7.Αντικρουόμενες απαντήσεις ΟΠΕΚΕΠΕ

Έντονη επίσης υπήρξε η διαµαρτυρία κτηνοτρόφου, ο οποίος είχε επανειληµµένα απευθυνθεί τόσο στην Περιφερειακή ∆ιεύθυνση, όσο και στην κεντρική υπηρεσία του OΠΕΚΕΠΕ, προκειµένου να πληροφορηθεί την αιτία µη καταβολής της συνδεδεµένης ενίσχυσης αιγοπροβάτων για τα έτη 2015 έως και 2017. Οι απαντήσεις που είχε λάβει ήταν ασαφείς και αντικρουόµενες. Μεταξύ άλλων του ανακοινώθηκε, από το τηλεφωνικό κέντρο εξυπηρέτησης αγροτών του ΟΠΕΚΕΠΕ, ότι επί της αίτησής του δεν δηλώθηκε βοσκότοπος, κάτι που σε κάθε περίπτωση δεν απαιτείται για τη συγκριµένη ενίσχυση. Μετά τη διαµεσολάβηση του Συνηγόρου του Πολίτη πληροφορήθηκε ότι το ζήτηµα ανάγεται στην µη σήµανση των ζώων του µε ενώτια «νέου τύπου». Εν προκειµένω, ο παραγωγός θα είχε λάβει τις ενισχύσεις των ετών 2016 και 2017 σε περίπτωση που η παράλειψη του είχε γνωστοποιηθεί πριν την υποβολή των αιτήσεων ενίσχυσης των συγκεκριµένων ετών.