Από την τελική µέση αξία των δικαιωµάτων µετά την όποια µεταφορά πόρων από το νέο πρασίνισµα ( eco-schemes) στη βασική ενίσχυση, θα εξαρτηθεί η πορεία της σύγκλισης των επιδοτήσεων για το 2023. Και αυτό γιατί πρώτα θα πρέπει να καθοριστεί η µέση αξία ανά αγρονοµική περιφέρεια και µετά να πραγµατοποιηθεί η πορεία των υψηλών και των χαµηλών δικαιωµάτων προς αυτήν.

Απότομες μεταβολές δικαιωμάτων ενίσχυσης σηματοδοτεί η δήλωση ΟΣΔΕ του 2023, για μια τετραετία αυξομειώσεις

Ο κανονισµός της ΚΑΠ αναφέρει πως η σύγκλιση των δικαιωµάτων θα γίνει σε τέσσερα ισόποσα βήµατα από το 2023 έως το 2026, χωρίς να αποσαφηνίζεται ο τρόπος µε τον οποίο θα πραγµατοποιηθούν αυτά τα βήµατα. Με βάση τις µετακινήσεις πόρων από το πρασίνισµα στη βασική ετησίως η µέση αξία δικαιωµάτων θα αλλάζει, οπότε η διαδικασία περιπλέκεται. Ας πάρουµε τα βασικά σενάρια µε τη σειρά:

Το πρώτο σενάριο είναι να παραµείνουν τα πράγµατα στη µέση αξία όπως αυτά προβλέπονται στο στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ. ∆ηλαδή η µέση αξία να διαµορφώνεται ετησίως στα 21,5 ευρώ το στρέµµα στις αροτραίες, 17,6 ευρώ το στρέµµα στα βοσκοτόπια και στα 27 ευρώ το στρέµµα στα δέντρα. Εφόσον η Ατοµική Μοναδιαία Αξία ∆ικαιώµατος του παραγωγού είναι πάνω από τους µέσους όρους που αποτυπώνονται παραπάνω, τότε θα µειωθεί στο 25% της διαφοράς. ∆ηλαδή αροτραίο δικαίωµα των 30 ευρώ θα µειωθεί στα 27,8 ευρώ το 2023. Αντίστοιχα, βοσκοτοπικό δικαίωµα των 10 ευρώ θα αυξηθεί στα 11,9 ευρώ το 2023.

Στο δεύτερο σενάριο γίνεται µεγάλη µετακίνηση πόρων από το νέο πρασίνισµα στη βασική, µέχρι και το µέγιστο που προβλέπεται για συν 25% στην αξία των δικαιωµάτων για τα έτη 2023 και 2024. Τα δύο αυτά έτη η µέση αξία δικαιωµάτων διαµορφώνεται ως εξής: Αροτραία 26,9 ευρώ το στρέµµα, δενδρώδεις 33,8 ευρώ το στρέµµα και βοσκοτόπια 21,8 ευρώ το στρέµµα. Ωστόσο, από το 2025 και µετά η µέση αξία διαµορφώνεται διαφορετικά καθώς τα ποσά που δανείστηκε η βασική πρέπει να επιστρέψουν στο πρασίνισµα. Πώς θα επιστρέψει αυτό το ποσό είναι άγνωστο, δηλαδή µια και έξω το 2025 ή σταδιακά έως το 2027. Εάν επιστρέψει µία και έξω το 2025 τότε η µέση αξία των δικαιωµάτων θα κάνει «βουτιά» εκείνο το έτος και το 2026 θα επανέλθει σε εκείνο το ποσό που προβλέπει το σενάριο 1. Στην περίπτωση που γίνει η επιστροφή σταδιακά, η αξία των δικαιωµάτων θα διαµορφώνεται το 2026 στα αροτραία 19 ευρώ το στρέµµα, δενδρώδεις 24 ευρώ το στρέµµα και βοσκοτόπια 15,5 ευρώ το στρέµµα. Οπότε η σύγκλιση του 100% το 2026 θα πρέπει να γίνει µε βάση το µειωµένο ποσό ή το ποσό από το 1ο σενάριο;

Γίνεται φανερό λοιπόν πως ακόµη οι αρχές δεν είναι σε θέση να δώσουν απαντήσεις σε κανένα από τα ερωτήµατα που τέθηκαν παραπάνω. Όσο µάλιστα αγνοούνται και οι εφαρµοστικές αποφάσεις η λύση της εξίσωσης γίνεται ακόµη πιο δύσκολη. Και πάλι όµως, µόνο µετά την επεξεργασία των δηλώσεων ΟΣ∆Ε θα είναι σε θέση να γνωρίζουν οι παραγωγοί τη µέση µοναδιαία αξία. Και εδώ, δηλαδή το 2023, δεν µιλάµε για µικροποσά διαφοράς σε σχέση µε την εκτιµώµενη και την πραγµατική µέση αξία όπως τα περασµένα έτη. Η διαφορά µπορεί να είναι αρκετά µεγάλη και καθοριστική.

Συνεχίζονται οι αντιδράσεις

Οι αντιδράσεις αγροτών και παραγωγικών φορέων για την έκβαση των άµεσων ενισχύσεων στην Ευρώπη είχαν ξεκινήσει µε τη στιγµή που ολοκληρώθηκε η διαβούλευση του σχετικού ευρωπαϊκού κανονισµού. Πλέον όµως που νιώθουν «στο πετσί» τους τι φέρνει η νέα ΚΑΠ είναι ακόµη πιο έντονες, µε χαρακτηριστικό παράδειγµα αυτό των Ισπανών. Εκεί, µπορεί να θεωρείται, όπως προφανώς και στην Ελλάδα, προαιρετική η εφαρµογή των eco-schemes (νέο πρασίνισµα) αλλά όποιος αγρότης δεν αναλάβει κάποια δράση θα δει µείωση και στην αναδιανεµητική ενίσχυση. Στην Ισπανία οι εθνικοί κανονισµοί έχουν εκδοθεί από τον περασµένο Φλεβάρη και γίνεται φανερό πως πρόκειται για δράσεις βαριές, περίπλοκες και ακριβές που σε καµία περίπτωση δεν αποζηµιώνουν επαρκώς τους αγρότες για αυτά που ζητάνε. Μένει να φανεί και στην Ελλάδα πώς θα εφαρµοστούν (εδώ οι εθνικές αποφάσεις αγνοούνται εδώ και 4 µήνες) και αν οι αγρότες θα είναι διατεθειµένοι να συµµετάσχουν σε αυτές.

Γιώργος Κοντονής

Πηγή: www.agronews.gr